Bơ Trịnh Xuân Mười & những điều bạn cần biết

Bơ Trịnh Mười được lấy tên từ người nông dân Xuân Mười ở Đắc Lắc. Loại quả này đã loạt vào top 10 loại bơ ngon nhất Việt Nam. Để tìm hiểu kĩ hơn về nguồn gốc, thông tin giống bơ này mời các bạn hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi nhé.

Bơ Trịnh Mười là bơ gì?

Bơ Trịnh Mười hay còn gọi là bơ Trịnh Xuân Mười, bơ Xuân Mười. Đây là giống bơ được bắt nguồn từ tên của anh nông dân Xuân Mười đến từ vùng quê Đắc Lắc.

Quả bơ mang những đặc điểm vô cùng nổi bật, cuốn hút người dùng ngay từ lần thưởng thức đầu tiên. Vỏ bơ có màu xanh bóng, cơm vàng, hạt nhỏ, có mùi thơm và vị béo ngậy mang một nét đặc trưng riêng cho giống bơ Xuân Mười.

Loại quả này sẽ có hình dáng thon dài với kích thước tầm 7 – 20cm và có trọng lượng của mỗi quả sẽ là 600 – 800g, sau khi hái từ trên cây xuống thì chỉ sau 3 – 4 ngày thì chúng sẽ có khả năng tự chín mà không cần phải có điều kiện xúc tác nào.

Mùa vụ bơ Trịnh Mười sẽ bắt đầu vào tháng 6 và kết thúc vào tháng 11 của hàng năm. Nếu như điều kiện canh tác được điều chỉnh thì bơ cũng có thể cho thu hoạch quanh năm và mang đến một nguồn lợi lớn cho bà con. Đặc biệt theo như nhiều người nông dân chia sẻ với quy mô 14 ha canh tác có thể cho sản lượng lên tới 150 tấn/năm.

Trịnh Mười và câu chuyện giúp nhiều nông dân thoát nghèo

Hiện nay tên Xuân Mười hay còn gọi là Mười Bơ đã trở nên vô cùng quen thuộc đối với bà con nông dân ở vùng đất Tây Nguyên và một số tỉnh khác ở Miền Trung và Tây Bắc.

Trịnh Xuân Mười là người con thứ 11 của một gia đình nông dân nghèo thuộc xã Diễn Lợi, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Anh từng trải qua một tuổi thơ khá là khó khăn và nhiều chông gai bởi từ năm lớp 6 đã bỏ học và đi tìm cách thoát nghèo. Trải qua bao nhiêu sóng gió thì năm 21 tuổi anh tìm được mối tình sét đánh với một cô gái gốc Quảng Nam kém anh một tuổi. Họ nên duyên với nhau và cùng nhau xây dựng một mái ấm gia đình.

Anh Mười tích lũy từng đồng bạc để có thể tự mua một chiếc xe đạp cũ và quyết định rời bỏ nghề làm thuê để tự mình đi thu gom quả bơ và bỏ cho các thương lái tại chợ đầu mối. Chỉ sau một thời gian cố gắng làm lụng thì vợ chồng anh đã mua được chiếc xe máy Honda. Vậy là anh đã có thể mở rộng phạm vi thu mua bơ khắp ba vùng Tây Ninh bằng chiếc xe máy này. Với một trí thông minh sẵn có, Xuân Mười phát hiện ra có mấy gia đình có những gốc bơ quá đặc biệt, vừa nhiều quả, quả vừa lớn và được giá cao. Anh và vợ đã quyết định mua lại 1,3 ha đất vườn cà phê vào thời điểm năm 2002 khi cà phê đang bị rớt giá. Anh không trồng cà phê mà xin phép được chiết cành từ những cây bơ quý mà anh đã ghi nhớ trong suốt năm tháng đi thu mua bơ.

Anh Mười đã hỏi han và tìm đọc sách vở để biết được làm sao có những cây bơ với giống tốt như vậy và anh đã phát hiện ra tính di truyền được quyết định bởi ngọn ghép. Mặc dù anh ít học nhưng đã kiên nhẫn ghép chồi cây bơ quý vào những cây non mọc lên từ các hạt bơ bình thường. Sau bao nhiêu lần thất bại rồi cũng thành công và sau 3 năm anh đã nhận được kết quả những cây ghép chồi cho quả y chang những cây giống quý giá.

Hai vợ chồng anh Mười đã miệt mài để chăm sóc cho vườn cây của mình và cuối cùng cũng đã nảy ra một ý định là làm giàu nhờ tiếp tục nhân giống mấy dòng bơ quý giá theo phương pháp này. Sáng kiến đổi đời này là việc nghĩ đến thay thế cây che bóng cho cà phê bằng cây bơ. Cây cà phê cần có cây che mưa, che nắng. Mặc dù dân Tây Nguyên cũng đã thử nghiệm với rất nhiều loại cây khác nhau như cây sầu riêng, cây ca cao, cây muồng họ đậu đều không thành công và cho hiệu quả kinh tế. Thế là vợ chồng anh Mười đã đi tiên phong trong việc sử dụng cây bơ để che bóng cho cà phê. Và kết quả thì thật bất ngờ khi bơ dễ sống, không tranh thức ăn với cà phê, sâu bệnh ít và cho hiệu quả kinh tế... Sáng kiến này đã được đồng đảo bà con Tây Nguyên xác nhận.

Theo như tính toán thì bên cạnh 1000 gốc cà phê ta có thể trồng xen thêm 120 cây bơ, ngoài việc che mưa, che nắng và giữ đất ẩm thì chỉ sau 4 năm có thể thu hoạch bơ và cho ta khoảng 120 triệu. Trong khi đó 1000 gốc cà phê chỉ cho ra 4 tấn nhân và với mức giá hiện nay chỉ thu được 148 triệu và trừ đi chi phí thì chỉ có thể thu lãi được 74 triệu đồng. Nếu như kết hợp mô hình cà phê xen bơ sẽ cho tới 194 triệu đồng lãi ròng. Đây quả thực là một giấc mơ cho nông dân cà phê.

Với 3 ha giống anh Trịnh Xuân Mười đã cung cấp cho 1000 hộ trồng cà phê ở Tây Nguyên. Với mỗi bầu chỉ 45 nghìn đồng nhưng vợ chồng anh cũng có thể đổi đời và giúp cho mọi người dân Tây Nguyên thoát nghèo.

Không chỉ ở Tây Nguyên mà giống bơ Xuân Mười còn được đưa ra 4 huyện Nghệ An là Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp, Quỳ Châu và Quế Phong. Lãnh đạo của tỉnh Lai Châu cũng bay vào thăm và ký kết với anh Mười để mở rộng quy mô trồng bơ ở huyện Cam Đường. Cây bơ sẽ là cây ăn trái quý giá được nở rộ trên khắp mọi miền đất nước.

Bơ Trịnh Mười chín màu gì?

Bơ Trịnh Mười là một trong những loại quả nhanh chín nên chỉ cần hái xuống tầm vài ngày là chúng ta có thể sử dụng được.

Khi những quả bơ Trịnh Mười chín thì vỏ bên ngoài của nó sẽ có màu xanh bóng và có thêm lốm đốm những chấm li ti màu vàng. Phần ruột bên trong sẽ có màu vàng đậm và có mùi thơm. Khi ăn chúng ta sẽ cảm nhận được vị béo ngậy của nó. Chỉ cần ăn mình bơ không bạn cũng có thể cảm nhận được hương vị vô cùng khác biệt của giống bơ Trịnh Mười. Nếu bạn muốn ăn ngọt hay béo hơn thì cũng có thể kết hợp cùng với sữa tươi, sữa đặc, đường...

Trong bơ Trịnh Mười chín được nghiên cứu là có rất nhiều loại dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như lipid, natri, kali, vitamin, canxi, sắt, folate. Nếu như bạn thường xuyên sử dụng giống bơ này sẽ giúp ngăn ngừa được tình trạng đột quỵ, ngăn ngừa các bệnh về tim mạch, điều hòa huyết áp, phục hồi khả năng hư tổn của tóc, giúp làm đẹp da, giữ dáng…

Bơ Trịnh Mười có mấy loại?

Bơ Trịnh Mười là giống bơ được ghép ngọn những cây bơ quý với các cây bơ bình thường. Do đó thương hiệu bơ Trịnh Mười sẽ có những loại bơ quý như bơ sáp Trịnh Mười, bơ cam vàng hạt lép, giống bơ Thái Lan, giống bơ Tứ Quý, .... Cụ thể mỗi giống bơ này sẽ có những đặc điểm nổi bật như:

Bơ cam vàng hạt lép

Đây là giống bơ được sưu tầm và nhân giống từ năm 2003 với thời vụ là từ tháng 7 cho đến tháng 8 dương lịch.

Chỉ sau 3 năm trồng thì cây bơ đã cho trái và với sản lượng cao. Đối với một cây bơ được trồng và chăm sóc tốt thì sẽ cho khoảng 300kg bơ/cây/năm, sau 7 năm trồng.

Khi bơ chín thì có màu xanh bóng vàng, thịt bơ màu vàng, hạt lép và trọng lượng trung bình của mỗi quả sẽ tầm 0,5 – 0,8kg.

Giống bơ Thái Lan

Bơ Thái Lan được ghép giữa những cây thực sinh và chồi ghép được lấy từ Thái Lan vào năm 2005. Thời vụ hái quả sẽ rơi vào tháng 7 – tháng 8 dương lịch.

Sau 3 năm trồng cây bắt đầu cho trái và sau 5 năm trồng thì cây cho sản lượng cao lên tới 200kg/cây/năm.

Quả bơ khi chín có màu xanh xám, cơm vàng, hạt nhỏ và có trọng lượng từ 0,3 – 0,4 kg/quả.

Giống bơ Tứ Quý

Giống cây trồng này được phát hiện và nhân giống từ năm 2006 và thường cho trái quanh năm.

Cây cho sản lượng tốt mang đến nguồn thu nhập cho người trồng. Trái chín có màu xanh, cơm vàng, hạt bé với trọng lượng tầm 0,4 – 0,6kg/quả.

Giống bơ Trịnh Mười

Đây là một giống bơ được phát hiện và nhân giống đầu tiên từ năm 2003. Bơ cho 2 vụ trong 1 năm, với vụ sớm là từ tháng 2 cho đến tháng 3 dương lịch, chính vụ sẽ từ tháng 6 đến tháng 7 dương lịch.

Sau 3 năm trồng thì cây bắt đầu cho trái với sản lượng cao. Khi chín trái có màu xanh bóng và lốm đốm vàng, phần thịt bên trong có màu vàng bóng, dẻo, hạt bé với trọng lượng tầm 0,5 – 1 kg/quả.

Đặc điểm bơ Trịnh Mười có gì giống và khác so với bơ quốc minh, bơ mã dưỡng?

Bơ Trịnh Mười ngày càng nổi tiếng, không chỉ được bà con Tây Nguyên biết đến mà mọi người trên khắp cả nước đều biết đến giống bơ này. Chúng tôi sẽ giúp bạn nhận ra được những điểm giống và khác nhau của giống bơ Trịnh Mười so với bơ quốc minh và bơ mã dưỡng. Cụ thể như.

Điểm giống nhau giữa các loại bơ

Hiện nay cả ba loại bơ đó là bơ Trịnh Mười, bơ quốc minh và bơ mã dưỡng đều được ưa chuộng trên thị trường. Chúng đều có đặc điểm là thịt bơ dẻo, màu vàng trông bắt mắt. Khi ăn bơ bạn sẽ không thấy cảm giác bị ngán mà hương vị của nó vô cùng thơm ngon và tốt cho sức khỏe.

Tại vùng quê Nam Bộ thì cả 3 loại bơ này đều khá là phổ biến. Khi phân phối ra thị trường thì những loại bơ này đều được người tiêu dùng đón nhận. Người nông dân cũng đang nghiên cứu và triển khai hướng canh tác mới để có thể mang đến giống bơ với năng suất cao và chất lượng tốt nhất để có thể phục vụ cho nhu cầu của người tiêu dùng.

Điểm khác biệt giữa bơ Trịnh Mười so với bơ quốc minh và bơ mã dưỡng

Mỗi loại bơ sẽ có điều kiện sinh trưởng và đặc điểm khác nhau. Chúng ta hãy cùng điểm qua một vài điểm khác nhau của 3 giống bơ này nhé.

+ Vùng trồng

Bơ Trịnh Mười được trồng nhiều nhất tại khu vực Đồng Tháp. Bơ mã dưỡng là loại bơ sáp nổi tiếng tại khu vực Bình Phước và bơ quốc minh thì được trồng chủ yếu ở Đồng Nai.

Cả 3 loại bơ đều có sự phân hóa của mỗi vùng và chúng đã trở thành một đặc sản riêng của từng vùng miền. Chẳng hạn khi nhắc đến đặc sản bơ Đồng Tháp chắc hẳn chúng ta đều phải nghĩ ngay đến bơ Trịnh Mười.

+ Mùa vụ

Đối với bơ Trịnh Mười thì sẽ cho mùa vụ thu hoạch là từ tháng 6 cho đến tháng 1 năm sau. Còn đối với bơ mã dưỡng thì bạn có thể ăn quanh năm. Vụ đầu tiên thường thu hoạch vào tháng 6 âm lịch và vụ thứ 2 sẽ thu hoạch vào tháng 11 âm lịch. Bơ quốc minh cũng là loại bơ sáp nổi tiếng và có mùa vụ như những bơ sáp thông thường, bạn dễ dàng có thể mua chúng.

Tuy nhiên hiện nay nhờ áp dụng vào những kỹ thuật canh tác mới nên cả 3 loại bơ này cũng đã được trồng và cho thu hoạch quanh năm, đồng thời năng suất mà cây bơ mang đến cũng rất cao nhằm đảm bảo kinh tế cho mọi người.

+ Hương vị và hình dáng

Mỗi loại bơ sẽ có một đặc điểm, hình dáng và hương vị đặc trưng.

- Đối với bơ Trịnh Mười sẽ có hạt nhỏ, vỏ màu xanh bóng, cơm vàng và có độ dẻo cao. Khi ăn sẽ có hương vị vô cùng béo ngậy.

- Bơ quốc minh có hình dáng đặc biệt hơn so với một số giống bơ sáo thông thường. Quả bơ thon đều, hạt nhỏ, cơm dày. Vơ bơ dày, khi chuyển thì thịt bơ sẽ chuyển từ màu vàng sáp sang màu vàng mỡ gà.

- Bơ mã dưỡng thì sẽ có thịt màu vàng đậm, độ béo bình thường, không quá ngậy, không có xơ nhưng hạt của nó hơi to.

Nếu như mới lần đầu ăn thử thì bạn cũng khá là khó để nhận ra 3 loại bơ này. Tuy nhiên bơ quốc minh thường sẽ có kích thước lớn hơn so với 2 loại bơ kia một chút. Nếu như bạn là một người sành ăn bơ thì mới có thể cảm nhận rõ được sự khác biệt hoàn toàn của hai loại bơ đó.

+ Giá cả

Trên thị trường hiện nay bơ mã dưỡng có mức giá giao động từ 60 – 100 nghìn đồng/kg. Bơ quốc minh thì có giá cao hơn một chút là từ 80 – 100 nghìn đồng/kg. Đối với giá bơ Trịnh Mười, so với 2 giống bơ này thì cũng có mức giá tương đương.

Bơ Trịnh Mười có ngon không?

Nhiều người mới lần đầu ăn thử hoặc lần đầu nghe đến thương hiệu bơ Trịnh Mười thì thường đặt ra câu hỏi là bơ Trịnh Mười có ngon không. Nếu ai đã từng nếm thử hương vị của giống bơ này thì chắc hẳn sẽ không thể nào quên được.

Bơ Trịnh Mười mang đến một hương vị vô cùng thơm ngon tuyệt vời cho bất kì ai thưởng thức. Đặc biệt khi ăn chúng ta sẽ cảm nhận được cảm giác béo mềm, tan trong miệng một cách mát lành chứ không nồng cuống họng hay gây cảm giác ngấy như một số giống bơ bình thường khác. Cũng bởi vì điều này mà loại bơ này đã được mệnh danh là vua của các loại bơ.

Hướng dẫn cách chọn bơ Trịnh Mười ngon

Nhiều người thường chỉ đánh giá về độ ngon và chất lượng của bơ Trịnh Mười thông qua việc lắc quả bơ và nghe tiếng hạt lăn. Trên thực tế thì điều này chỉ đúng một phần. Để có thể chọn được một quả bơ Trịnh Xuân Mười ngon nhất thì bạn cũng nên dựa trên một số điểm sau:

Quan sát phần cuống bơ

Chỉ cần bạn chú ý quan sát phần cuống bơ là đã có thể biết được quả bơ này còn non hay là đã chín già. Nếu như bơ có cuống to và còn tươi mới, nối với nhiều thịt thì đây là giống bơ non. Còn những quả nào đã chín héo, có màu hơi ngả vàng, khô và teo lại, phần thịt chụm vào lớn hơn thì đây là bơ đã chín tới và đã có thể ăn ngay.

Quan sát màu sắc quả bơ

Khi chọn mua bơ Trịnh Mười bạn nên chọn những quả nào có màu xanh sẫm và có điểm vàng. Những quả này sẽ có tỷ lệ thịt cao hơn, dẻo và có độ béo. Bạn không nên chọn những quả có màu tím đen, ngả nắng vì bơ có nhiều xơ. Đồng thời những quả này đã để lâu, có khả năng phun thuốc bảo quản và sẽ không được ngon.

Để ý phần vỏ bơ

Nếu muốn chọn được những quả bơ ngon, chín theo một cách tự nhiên thì bạn đừng bỏ qua việc quan sát vỏ bơ. Những quả bơ Trịnh Mười có vỏ căng bóng khi chín thì sẽ rất dẻo và thơm ngon.

Trọng lượng của quả bơ

Bạn cần phải xem quả bơ của mình có nặng hay không trước rồi mới lắc nhẹ để nghe tiếng hạt. Nếu như nghe thấy tiếng hạt reo nhẹ bên trong thì đó là bơ sắp chín và sẽ có hương vị thơm ngon. Còn nếu như bạn nghe tiếng hạt bên trong rõ thì hạt sẽ to và thịt bơ mỏng.

Bạn cũng có thể đánh giá bơ Trịnh Mười thông qua việc cầm nắm. Bơ ngon khi cầm sẽ rất chắc tay, bằng và không có cảm giác bị nhẹ bẫng. Khi bơ chín thì sẽ bắt đầu phân cuống, bạn nên ấn nó vào chỗ cuống đó và nếu như thấy mềm thì nên chọn những quả bơ như vậy. Bạn mua về để 2 – 3 ngày là bơ có thể chín đều và đã có thể thưởng thức dần.

Lựa chọn bơ thông qua hình dáng

Đối với những quả bơ Trịnh Mười có hình dáng dài thì hạt nhỏ, cơm dày, tuy nhiên nó lại có nhiều xơ. Còn đối với những bơ có hình dáng tròn thì hạt sẽ to hơn và ít xơ. Cách lựa chọn bơ Trịnh Mười tốt nhất là bạn nên chọn quả bơ to đều ở phía 2 đầu.

Độ chín của quả bơ

Tốt nhất bạn nên mua bơ khi mới vừa chín tới để có thể giữ được lâu hơn khi ăn. Bạn chỉ cần sờ nhẹ vào quả nếu như cảm thấy nó mềm đều, cuống mềm và chắc tay, không có cảm giác ọp ẹp là được. Nếu như bơ mềm nhưng nhìn quả bơ đang còn non, cầm nhẹ tay thì bạn không nên mua bởi nó có thể là bơ chín ép và bị nhúng thuốc. Bên cạnh đó cũng không nên mua những quả bơ quá mềm vì chúng đã chín quá kĩ, sắp bị nẫu và khi ăn sẽ không còn giữ được hương vị tự nhiên của nó nữa.

Nếu như bạn bổ bơ ra mà không ăn hết thì nên bôi một chút dầu ăn vào phía trên bề mặt bơ và sau đó cho nó vào hộp nhựa rồi đậy kín. Cuối cùng cho vào tủ lạnh để có thể bảo quản bơ được lâu, không bị thâm và giữ được độ tươi ngon.

Khi bơ chưa chín nếu như bạn muốn bảo quản ở điều kiện thường thì nên để nó ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng trực tiếp.

Một số lưu ý khi ăn bơ Trịnh Mười bạn cần phải biết

Bơ Trịnh Mười là một trong những giống bơ ngon và có chứa hàm lượng chất dinh dưỡng dồi dào, rất tốt cho sức khỏe của người sử dụng. Tuy nhiên khi ăn bơ Trịnh Mười chúng ta cũng cần phải lưu ý một số điểm sau để giúp cho việc ăn bơ mang đến nhiều lợi ích nhất, tránh làm ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng. Cụ thể như:

Ăn bơ với một lượng vừa phải

Một quả bơ Trịnh Mười trung bình sẽ cung cấp 20g chất béo và khoảng 250 đơn vị calo. Do đó nếu như chúng ta kết hợp bơ cùng với một số loại thực phẩm khác thì có thể sẽ dẫn đến tính trạng bị dư thừa chất béo và tạo mỡ ở bên trong cơ thể.

Do đó chỉ nên ăn khoảng ½ quả bơ mỗi ngày và hàm lượng tốt nhất là khoảng 1/6 bơ. Như vậy nó sẽ cung cấp 100 đơn vị calo và 10g chất béo với mức độ vừa phải cho cơ thể.

Bơ chỉ giảm cân nếu như ăn đúng cách

Bơ sẽ có tác dụng giúp cung cấp lượng calo cần thiết cho chị em phụ nữ trong quá trình giảm cân. Nhiều chị em thường có quan niệm rằng nó có thể thay thế tinh bột, vừa giữ dáng lại vừa đẹp da nên thường ăn nó thay luôn cho cả bữa chính. Tuy nhiên điều này lại khiến cho cơ thể hấp thu lượng chất béo. Như thế bạn không thể giảm cân khi ăn bơ mà ngược lại còn khiến cho nó dễ bị tăng cân.

Nên ăn cả phần thịt màu xanh đậm

Có một số người khi ăn bơ thường bỏ đi phần thịt màu xanh sát với lớp vỏ. Tuy nhiên theo các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng phần xanh này mới chính là phần có nhiều dưỡng chất nhất của quả bơ. Do đó nếu như bạn bỏ đi lớp vỏ này thì vô tình đã làm mất đi lượng chất dinh dưỡng vô cùng quý giá của loại quả này.

Khi ăn bạn nên lấy thìa nạo sát vào phần vỏ bơ hoặc cũng có thể dùng tay để bóc nhẹ nhàng lớp vỏ bên ngoài, lúc này thì phần thịt sát vỏ cũng sẽ được tách ra hoàn toàn và giúp bạn lấy được cả phần màu xanh.

Mẹ sau sinh và đang cho con bú nên hạn chế ăn bơ

Ăn bơ rất tốt cho các bà bầu bởi hàm lượng vitamin có trong bơ giúp làm giảm triệu chứng thai nghén, làm tăng lượng hồng cầu, chuyển hóa trong cơ thể nhằm tăng cường sức đề kháng cho cả mẹ và bé ở trong bụng.

Tuy nhiên đối với các mẹ sau sinh thì không nên ăn bơ. Bởi tuyến vú cùng chất lượng sẽ sẽ bị ảnh hưởng do một số hoạt chất trong quả bơ gây ra và khi bé bú sẽ dẫn đến các tình trạng bị đau bụng hay tiêu chảy.

Hạn chế ăn bơ khi đang uống thuốc

Khi đang uống thuốc mà ăn bơ thì sẽ có một số loại thuốc bị mất tác dụng. Chẳng hạn như bơ có thể ngăn cản thuốc loãng máu. Đối với trường hợp này nếu như bạn muốn ăn bơ thì cần tham khảo thêm ý kiến của các bác sĩ để được giải đáp chi tiết nhất.

Trên đây là toàn bộ những thông tin có liên quan đến bơ Trịnh Mười mà chúng tôi muốn giới thiệu đến với các bạn. Hy vọng bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức và hiểu rõ hơn về giống bơ ngon và nổi tiếng này. Cảm ơn bạn đã quan tâm và theo dõi bài viết này của chúng tôi.

Xem thêm:

• Top 5 cửa hàng bơ sạch chất lượng & uy tín nhất TPHCM
• 7 loại bơ Đak Lak dẻo, ngon nhất trên thị trường hiện nay
• Sổ tay tuyệt vời về bơ sáp Đak Lak mà bạn không nên bỏ lỡ